Był to zwyczajny styczniowy dzień. Przejęte i lekko podenerwowane pospiesznie zmierzałyśmy w stronę ulicy Pocztowej. Dochodziła godzina 15.00, a my wcią�ź nie będąc pewne adresu, pod który się wybrałyśmy, szłyśmy w milczeniu, zastanawiając się: Kim jest ta kobieta? Czy będzie dla nas miła? Czy nam pomo�źe? Wreszcie odnalazłyśmy poszukiwany budynek i oczywiście pojawił się kolejny problem - domofon, a miałyśmy ju�ź 10 minut spóźnienia. Ciepły głos chwilowo rozwiał obawy. Pani Teresa ju�ź na nas czekała. Przekraczając próg jej mieszkania, nie byłyśmy świadome jak w rzeczywistości mało wiemy na temat takich ludzi jak ona i jej rodzina. Uświadomiłyśmy to sobie dopiero, wsłuchując się w historię pani Teresy i jej bliskich.

Helena Buszydło (matka pani Teresy) urodziła się 27 października 1910 r. w Jaworowie koło Lwowa. Jej rodzicami byli Franciszek i Ludwika z domu Korpus Buszydło. Była najmłodszym dzieckiem wśród pięciorga rodzeństwa (Adam, Artur, Stefania, Zofia i właśnie Helena). W 1917 r. rozpoczęta naukę w �źeńskiej Szkole Podstawowej w Jaworowie, którą ukończyła w 1924 r. W tym samym roku rozpoczęła naukę w państwowym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim w Jaworowie i po dwuletniej nauce otrzymała kwalifikacje nauczyciela szkoły powszechnej. W 1929 r. rozpoczęła pracę jako nauczycielka w szkołach powszechnych:

o 1.09.1929 - 51.09.1950 r. Morozówka, gmina Korzec, powiat Równe,
o l .09.1950 -1.11.1955 r. Susk, gmina Klewań, powiat Równe,
o 1.11.1955 - 17.09.1959 r. Bokszyn, gmina Międzyrzec, powiat Równe.

W 1954 r. wyszła za mą�ź za komendanta placówki granicznej Antoniego Chudzika, który urodził się 20 maja 1898 r. we wsi Podlaszcze, gmina Raków, powiat Jędrzejów, woj. kieleckie. Jego rodzicami byli Jan i Józefa z Gryniów. Do 21 roku �źycia pracował jako robotnik rolny.

W 1957r. państwu Chudzikom urodził się syn Ryszard, a w 1959 r. córka Teresa. Przyszłość rodziny zapowiadała się jak najlepiej. Fani Helena otrzymała dobrą posadę, posiadali na własność kilka hektarów ziemi i ogólnie stanowili szczęśliwy związek.

Wybuch II wojny światowej, a zwłaszcza dzień 17 września, przyniósł smutne zmiany dla całej rodziny. Rodzice pani Heleny mimo podeszłego wieku (80 i 67 lat) zostali wywiezieni do Kazachstanu, brat Adam zginął w Katyniu, a siostra Stefania została zamordowana wraz z mę�źem i synami. Wojna zmusiła równie�ź do rozstania z mę�źem - Antoni 8 maja 1940 r. został aresztowany przez władze sowieckie i zesłany do Workuty, gdzie pracował w obozach i kołchozach jako robotnik rolny. Od tego momentu do końca wojny jego �źycie było ciągłą tułaczką. W 1942 r. został powołany do Wojska Polskiego organizowanego przez Andersa i wywieziony transportem do Persji, a następnie do Palestyny i Egiptu, gdzie pracował w administracji państwowej.

Niedługo po aresztowaniu mę�źa osamotniona pani Helena z trzyletnim synkiem i niespełna roczną córeczką została deportowana na Syberię. Udało jej się cudem ubłagać konwojentów, aby córkę Teresę odesłać z nianią do rodziny mę�źa i tak straciła z nią kontakt na sześć lat. Podró�ź trwała około tygodnia. Zesłańców przewieziono do lasów w okolice Archangielska. Były ju�ź tam baraki zbudowane przez Rosjan i Ukraińców, których wysiedlono w okresie kolektywizacji. Pani Helena została zmuszona do wykonywania bardzo cię�źkiej pracy, polegającej na korowaniu du�źych drzew. Przydzielono ją do brygady robotników polskich. Byli to przewa�źnie osadnicy i gajowi. Współpracę z rodakami wspominała źle. Nie zapisywali wszystkich dniówek, nigdy nie pomagali o czasie zakończyć pracę, zostawała po godzinach sama w lesie. Trudno jej było wyrobić nakazaną normę. Czynności te wykonywała mimo bardzo złej pogody. Pamiątką tych czasów byty odmro�źone nogi i nadszarpnięte zdrowie fizyczne i psychiczne. Tam te�ź prze�źyła wielką tragedię. Synek Ryszard, będąc pod opieką przedszkolanki, zjadł w lesie trujące jagody, nie było dla niego ratunku. Zmarł. Cię�źka praca i zmęczenie przytępiły ból po stracie syna.

Helenę przeniesiono do brygady Rosjan i Ukraińców. I, o dziwo, odnosili się do niej bardzo �źyczliwie. Nigdy nie zostawili jej samej w lesie, zawsze znaleźli słowo otuchy. Po wizycie gen. Sikorskiego w Moskwie Polacy otrzymali paczki z Czerwonego Krzy�źa, mieli bieliznę i odzie�ź. Właśnie wtedy pani Helenie udało się nawiązać pierwsze kontakty z rodziną. Jednocześnie Polacy zaczęli zbierać polskie dzieci po zmarłych zesłańcach i organizować polskie domy dziecka. W 1942 r. Helena wraz z częścią przesiedleńców znalazła się w Stawropolu nad Wołgą z polskim domem dziecka. Pracowała tam jako nauczycielka w polskiej szkole. Uzyskała zgodę na wyjazd do Kazachstanu po matkę, poniewa�ź ojciec ju�ź nie �źył. Od tej pory �źyły we dwie.

Nadszedł dzień zwycięstwa. Była to wielka radość, nadzieja na spotkanie z rodziną. Przez te kilka lat nie było wiadomości o córce i bracie mę�źa. W 1946 r. obie z matką przyjechały do kraju. Po drodze - postój w Poznańskiem, okres kwarantanny i przyjazd do Kętrzyna. Tu ju�ź był brat mę�źa i córka Teresa, którą się opiekował, gdy pani Helena przebywała w okolicach Archangielska. Pomimo wielu prze�źyć czuła potrzebę pracy w swoim zawadzie. Zgłosiła się do Wydziału Oświaty, otrzymała pracę w Szkole Podstawowej nr 2 (maj 1946). W 1947 r. powrócił z Anglii mą�ź, który otrzymał posadę księgowego w mleczami. Cztery lata później przyszła na świat córeczka Krystyna. Po śmierci mę�źa w 1956 r. pani Helen i sama wychowywała i kształciła córki. Zdobyły wy�źsze wykształcenie: Krystyna magisterskie, Teresa doktoranckie. Równie�ź pani Helena całe �źycie się kształciła: ukończyła wy�źsze kursy nauczycielskie, bibliotekarza i archiwisty. Pracowała społecznie.

Przedstawione powy�źej losy rodziny Chudzików to jedna z wielu podobnych historii polskich rodzin okresu II wojny światowej. Zapewne dla jej członków to odrębna i szczególna tragedia, ale takich właśnie tragedii rozegrały się tysiące, nawet jeśli niektórym rodzinom udało się znów połączyć, to wieloletnia rozłąka z pewnością wniosła za sobą poczucie obcości. Rozdarte rodziny, wiadomości o śmierci mał�źonków, rodziców, dzieci, pozostawione na obcej ziemi mogiły wycisnęły niezatarte znamię.

Przed śmiercią pani Helena stwierdziła: "To, co prze�źyłam w czasie wojny jawi mi się w snach jako koszmar. Ciągle prze�źywam wywózkę i lęk o najbli�źszych, tych co �źyją i tych, których ju�ź nie ma. Zatracam poczucie rzeczywistości". Zmarła 21 września 2001 r. Zawsze aktywna i silna pani Helena jest wzorcem i autorytetem dla swoich córek. Fani Teresa z uśmiechem stwierdza, �źe nigdy nie dorówna mamie.