W czasach wczesnego średniowiecza tereny Warmii i Mazur zasiedlone były przez plemiona pruskie. Jedno z nich zamieszkało nad brzegiem rzeki Guber, poło�źonej wśród mokradeł między nielicznymi wzgórzami i lasami. Osadnicy zało�źyli na kamienistym wzgórzu osadę ze świątynią, którą zbudowali ku czci boga rzeki Guber. Jego kamienny posąg stał na środku świątyni i po ka�źdym polowaniu składano mu ofiarę z ubitego zwierza, najczęściej z niedźwiedzia, rysia lub jelenia.

Na czele grupy plemiennej stał wódz Girdaw, najlepszy wojownik spośród męskiej starszyzny. Był wysoki, wysportowany i bardzo silny. Wykazywał się du�źą mądrością i sympatią wśród swoich podopiecznych. O jego waleczności świadczyły naszyjniki, które zawsze nosił, wykonane z kłów i pazurów niedźwiedzi przez niego upolowanych.

Równorzędną władzę sprawował najwy�źszy kapłan Mutir. Bez niego nie mogły odbyć się �źadne uroczystości w świątyni i on osobiście odpowiadał za podtrzymywanie ognia ciągle płonącego przy posągu boga rzeki Guber.

Mieszkańcy osady prowadzili spokojne �źycie, utrzymując się z polowań i handlu.

Pewnego dnia doszły ich wieści o pojawiających się w okolicy mę�źnych rycerzach. Przybywali oni z zachodu i północy, a poniewa�ź nosili cię�źkie zbroje, nazywano ich �źelaznymi rycerzami. Posiadali potę�źne machiny wojenne, byli zręczni i bezwzględni dla swoich przeciwników. Nakazując im przyjęcie swojego potę�źnego boga, niszczyli świątynie i posągi bo�źków plemiennych. Siła rycerzy �źelaznych była tak ogromna, �źe mieszkańcy większości osad wyrzekali się swoich bogów i przyjmowali zwierzchnictwo rycerzy i ich boga.

W osadzie nad rzeką Guber zwołano radę wojenną z udziałem najwy�źszego kapłana Mutira. On nakazał obronę boga rzeki Guber. Nikt nie śmiał się mu sprzeciwić. Wszyscy wiedzieli bowiem, �źe źródłem ich �źycia jest właśnie rzeka, a to nakazywało wierność i posłuszeństwo.

Kobiety, dzieci i starcy zostali odesłani do kryjówek w pobliskich lasach, a w osadzie pozostali mę�źczyźni, którzy zabrali się za budowę kamiennych umocnień.

W kilka miesięcy później pojawiły się oddziały �źelaznych rycerzy w okolicach osady. Dzielny Girdaw stanął na czele swoich wojowników i zaprzysiągł kapłanowi i wszystkim mieszkańcom osady walczyć do końca. Dzięki kamiennej fortyfikacji i waleczności �źołnierzy Girdawa atak �źelaznych rycerzy odpierany był przez tygodnie, ale szala zwycięstwa powoli przesuwała się na stronę najeźdźców. Zaniepokojony kapłan Mutir nakazał wojownikom zgolić włosy i wrzucił je jako ofiarę do ognia płonącego przy kamiennym bo�źku. Nagle płomienie strzelily wysoko w górę, tworząc zagro�źenie dla wszystkich mieszkańców grodu. Mutir poprosił boga rzeki Guber o pomoc.

Następnego dnia zaczął padać deszcz. Rzeka wezbrała tak gwałtownie, �źe wystąpiła z brzegów i zalała ziemie wokół obronnych umocnień. Powstały szerokie moczary, teren wroga był zalany. Konie i machiny wojenne �źelaznych rycerzy grzęzły w głębokim błocie. Rycerze musieli odstąpić od szturmu.

Po kilku następnych tygodniach pojawiły się pierwsze oznaki zbli�źającej się zimy. Temperatury były tak niskie, �źe rzeka i moczary pokryły się lodem. Tymczasem dzielnym wojownikom pruskim zaczęło brakować �źywności. Nie myśleli jednak o poddaniu się, trwali z wielką wiarą i nadzieją na zwycięstwo.

Przewidujący kapłan Mutir jeszcze przed nastaniem mrozów kazał wykopać głęboki tunel. Za�źądał, by tam schować posąg boga rzeki Guber i wszystkie zło�źone mu ofiary. Wiedział, �źe w razie klęski nikt nie znajdzie posągu, bowiem nie oznaczył miejsca i nikomu nie pozwolił mówić o jego ukryciu.

Sprytni i ciągle pełni sił �źelaźni rycerze zdołali przewieźć swoje działa i ludzi po zamarzniętej tafli lodu i przystąpili do ostatecznego ataku. Po kilku dniach cię�źkiej i wyrównanej walki zdobyli osadę oraz zabili wszystkich wojowników pruskich wodzem Girdawem i kapłanem Mutirem na czele.

Głęboko zakopany w ziemi pozostał posąg boga rzeki Guber, którego rycerze nigdy nie znaleźli. Powstały w tym miejscu gród nazwali Rastenburg, czyli miasto moczarów, od pruskiego raistan - moczary i niemieckiego burg - zamek.

Legenda głosi, �źe jeśli posąg boga rzeki Guber zostanie odkopany, rzeka natychmiast przybierze na sile i podniesie się tak wysoko, �źe zaleje zamek krzy�źacki i otaczające go osady.

---

<-- powrót