"Gasną słoneczne dni, rdzewieją zielone liście. W czasie jesieni rozpryskuje się w ciemności promienne gwiazdy na niebie. Umierają ludzie, zostają po nich puste miejsca przy stole, po�źółkłe fotografie, strzępy listów i wspomnienia. I jeszcze ból piekący w sercach tych, których z umarłymi wiązała miłość rodzicielska czy synowska, wypróbowana przyjaźń, długie lata wspólnej pracy i prze�źyć. Rozglądasz się wokół siebie, jak�źe wielu bliskich ci ludzi ubyło, odpłynęli ku wieczności, jak klucze �źurawi. Tak trudno się pogodzić z tym, �źe ju�ź nigdy nie wrócą, nie uradują nas swoim uśmiechem, nie przytulą do serca. Ból i �źal targa myślami nad mogiłą ukochanych".

28 września 1990 r. mieszkańcy Kętrzyna z wielkim bólem po�źegnali wspaniałego człowieka, prawdziwego nauczyciela i wychowawcę kilku pokoleń, który całe swoje pracowite �źycie poświęcił rodzinie i szkole oraz wielu spośród nas, tym wszystkim, którzy pragnęli nauki, codziennego wsparcia i przyjacielskiej serdecznej rady. Bóg powołał do siebie człowieka wielkiej pracy, niestrudzonego szermierza wiedzy, dzielnie idącego po rzuconej mu przez los drodze.

Edward Toczyłowski przybył do nas z ziemi wileńskiej. Urodził się w Kamaryszkach 4 stycznia 1909 r. Kształcił się w państwowym Gimnazjum im. Lelewela w Wilnie oraz na Uniwersytecie im. Stefana Batorego. Wcześniej zaczął pracę pedagogiczna i pozostał jej wiemy do końca. Od 1929 r. do 1959 r. uczył w prywatnych gimnazjach wileńskich. Wojna oderwała go na kilka lat od wybranego zawodu i zmusiła do innej pracy. Prowadząc gospodarstwo w Bendarach koło Wilna, nigdy nie zapomniał o swym nauczycielskim powołaniu. I nawet w tych trudnych czasach dzielił się z młodzie�źą wiedzą i zdobytym doświadczeniem.

Do Kętrzyna przyjechał w 1946 r. i przystąpił do pracy w Państwowym Gimnazjum Koedukacyjnym. Uczył chemii, fizyki i matematyki. Zorganizował wzorowo pracownię chemiczną i do końca swej pracy wzbogacał ją w pomoce naukowe. Ze szczególnym zaanga�źowaniem przygotował uczniów do Olimpiady Chemicznej. Zawsze słu�źył radą: młodzie�źy, studentom, rodzicom i młodszym kolegom, czyniąc to z wrodzonym taktem, �źyczliwością i zrozumieniem ludzkich spraw.

Wszechstronnie zaanga�źowany w �źycie naszej szkoły, byt jakby jej sercem i duszą. Prowadził Szkolną Rasę Oszczędnościową i Kronikę Liceum Ogólnokształcącego. Od 1946 r. do przejścia na emeryturę w 1972 r. nie opuścił ani jednej godziny lekcyjnej, nie było to łatwe, tym bardziej, �źe pracował jeszcze w Liceum dla Pracujących i Państwowej Szkole Pielęgniarskiej oraz sezonowo w Kętrzyńskiej Cukrowni.

Władze oświatowe w pełni doceniły jego wkład w dzieło wychowania młodzie�źy - Edward Toczyłowski otrzymał: Srebrną Odznakę SKO, Odznakę III i II stopnia Polskiego Czerwonego Krzy�źa, Honorową Odznakę "Zasłu�źony dla Warmii i Mazur", Medal pamiątkowy "Zasłu�źony dla Miasta Kętrzyna", Krzy�ź Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzy�ź Oficerski Orderu Odrodzenia Polski.

Nieod�źałowany starszy nasz kolega, był wzorem pedagoga, uczył, jak mamy wykonywać nasze wielkie i małe obowiązki. Nale�źał do ludzi, z odejściem których tak trudno jest się pogodzić. Z najszczerszym szacunkiem rozstajemy się z człowiekiem, którego darzyliśmy szacunkiem, miłością i podziwem. Żegnaj, drogi Profesorze. Żegnaj nasz Kolego i Przyjacielu.

---

<--powrót