Wojciech Kętrzyński urodził się 11 lipca 1838r. w Lecu (Giźycku). Pochodził ze zuboźałej szlacheckiej rodziny polskiej, osiadłej co najmniej od XVI wieku na Kaszubach, której nazwisko powstało od miejscowości Kętrzyno w powiecie kartuskim. Jego dziad, równieź Wojciech, był gorliwym "Polonusem". Z dumą obnosił sygnet rodowy, ubierał się w narodowy strój polski, dbał, by dzieci mówiły poprawnie po polsku i znały historię ziemi ojczystej. Dziadkowi Kętrzyńskiego dopisano przy nazwisku dodatek Winkler, a ojciec Wojciecha Kętrzyńskiego o imieniu Józef uźywał juź tylko nazwiska Winkler. Matką Wojciecha Kętrzyńskiego była Eleonora z domu Raabe, która pochodziła z Nowej Wsi pod Iławą.

Adalbert von Winkler był chłopcem zdolnym i wraźliwym. Mimo parokrotnej zmiany szkół i przerw w nauce uczył się bardzo dobrze. Szczególnie pociągały go nauki humanistyczne. Pierwszy wiersz napisał w 7 roku źycia. Po śmierci ojca (1846), który był źandarmem w Giźycku, Kętrzyński w latach 1849-1853 przebywał w Poczdamie (w szkole dla sierot po byłych wojskowych).

W latach 1853-1855 ukończył progimnazjum (w dwa lata zrobił pięcioletni kurs) w Lotzen (obecnie Giźycko). Następnie w latach 1855-1859 uczył się w Gimnazjum w Rastenburgu .W 1856r. otrzymał list od siostry Wilhelminy, z którego dowiedział się o polskim pochodzeniu i dawnym nazwisku rodowym Kętrzyński: "Miałam niedawno w rękach papiery po ojcu i przekonałam się, źe ojciec był Polakiem, źe mamy polskie nazwisko, źe więc i my nie jesteśmy Niemcami, lecz Polakami."

W 1859r. zdał egzamin maturalny i 13 października rozpoczął studia historyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu "Albertyna" w Królewcu, gdzie był między innymi uczniem wybitnego znawcy średniowiecza, Wilhelma Giesebrechta. Przez pierwsze lata studenckie towarzyszyła Kętrzyńskiemu dotkliwa bieda. Często głodował. Zawsze był bez pieniędzy. Tylko pomoc przyjaciół i profesorów pozwoliła mu przebrnąć przez trudny okres. W Królewcu Kętrzyński nadal ćwiczył się w języku polskim. Kupił sobie wiele ksiąźek polskich, między innymi dzieła Mickiewicza i Słowackiego. U swych kuzynów spotkał po raz pierwszy jedyną wielką miłość swego źycia, późniejszą swą źonę Wincentynę Klińską.

W 1861r. przeprowadził urzędową zmianę imienia i nazwiska na - Wojciech Kętrzyński. Później zaangaźował się w działalność patriotyczną - latem 1862 r. na zaproszenie ciotki bawił 2 miesiące w Warszawie i był świadkiem wspaniałych manifestacji patriotycznych, poprzedzających powstanie styczniowe i miał swój udział w powstaniu - organizował transport broni.

Dnia 11 IX 1863r. został aresztowany i uwięziony w Wysokiej Bramie w Olsztynie. W czasie procesu został mu przedstawiony zarzut zdrady stanu. Ostatecznie od tego zarzutu został uniewinniony i skazany (1864) na rok więzienia w twierdzy kłodzkiej. Przez wyrok Kętrzyński otrzymał rządowy patent na Polaka.

Po opuszczeniu więzienia władze szkolne uniemoźliwiały mu uzyskanie posady na ziemiach polskich zaboru pruskiego. Podróźował po miastach i wsiach Pomorza i odnajdywał dokumenty i archiwa od dawna uwaźane za bezpowrotne zaginione. Pracą tą zwrócił na siebie uwagę znanego mecenasa, magnata wielkopolskiego Jana Działyńskiego. Pod koniec 1868 r. zaangaźował on Kętrzyńskiego na stanowisko bibliotekarza w Kórniku (pracował dwa lata). Zdawało się, źe po burzach młodości Kętrzyński znalazł cichą przystań dla spokojnej, mrówczej pracy naukowej, która pasjonowała go coraz bardziej. Dorobek naukowy Kętrzyńskiego był juź wówczas tak powaźny, źe wydawało się, iź karierę uczonego ma zapewnioną. W II 1869r. Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryźu powołało go na członka, a jesienią 1869r. wysunięto jego kandydaturę na stanowisko profesora historii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jednakźe przez 6 lat z rzędu jego kandydaturę na katedrę uniwersytecką odrzucano.

Ostatecznie od 1873r. zaczął pracować w Zakładzie im. Ossolińskich we Lwowie. Pracę tam podjął 1 czerwca 1873r. jako sekretarz naukowy, od 1874 - kustosz, a od 1 listopada 1876 - dyrektor. Stanowisko to piastował przez 42 lata.

Powszechne jest mniemanie, źe Kętrzyński był uczonym wybitnym, ale człowiekiem nudnym, pracowitym molem bibliotecznym, pedantem nie widzącym świata poza swoją specjalnością. Opinia ta wytworzyła się juź w bieźącym stuleciu, gdy Kętrzyński był schorowanym na serce, gdy przeczuwając bliską śmierć podporządkował dziełu swego źycia inne sprawy i zainteresowania. W pamięci potomności utrwalił się tylko obraz starego Kętrzyńskiego. Tymczasem był on człowiekiem zupełnie innego pokroju. Wszechstronnie wykształcony i oczytany, interesował się źywo zagadnieniami chwili i zabierał głos w sprawach obchodzących ogół. Nie brakło mu wtedy humoru i dowcipów. Nie stronił od ludzi. W dziełach historycznych, istotnie pisanych zawile i nieco schematycznych, szło mu głównie uzasadnienie swych tez ogromną ilością dowodów. Tworzył liczne wiersze.

Zawsze związany był z Mazurami, a świadomość narodowa ludu mazurskiego była bardzo słaba. Kętrzyński opisywał, jak to mazurska szlachcianka uznała za zniewagę sobie wyrządzoną, źe rozmawiał z nią po polsku. Podkreślał, iź nie wolno lekcewaźyć tego, źe Mazury od innych dzielnic polskich przez wieki oddzielone były granicą państwową. Inna tam była struktura społeczna, inne prawa, inny krój pisma, inne wyznanie, inni rządzili królowie. Kętrzyński stwierdzał, źe wielu Mazurów nie ma serca. I dlatego źądał, aby zaznajamiać Mazurów z wiedzą o Polsce, o jej historii, o jej kulturze. Podkreślał, źe naleźy popularyzować wśród ludu mazurskiego prawdę o jej pochodzeniu, o jej dawnych związkach z macierzą, o jej współczesnej kulturze ludowej, jakźe pięknej i jakźe polskiej. Trud podejmowany przez Kętrzyńskiego był iście ogromny. Bo choć rodzinne Mazury obchodziły go najbardziej, to przecieź nieobce mu były sprawy i Warmii, i Kaszub, i Śląska. Dla realizacji swego programu odrodzenia narodowego Mazurów stworzył Tajny Komitet Pomocy Mazurom. Jednakźe program ten nie znalazł w społeczeństwie polskim dostatecznego poparcia. Kętrzyński podkreślał decydującą rolę mas ludowych w kształtowaniu losów polskich ziem zachodnich i północnych. Akcji wydawniczej na Mazurach poświęcał Kętrzyński najwięcej uwagi. Kilkakrotnie odwiedzał Mazury. Był bacznym obserwatorem źycia mazurskiego. Zapisywał pieśni i obyczaje mazurskie. Cieszył się z kaźdego dowodu przywiązania ludu do mowy polskiej. Jego najwaźniejsze dzieła to: "O Mazurach" i "O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyźackich".

Ostatnie lata burzliwego źywota były pogodne. Długoletnią pracą dobił się Kętrzyński zupełnej niezaleźności materialnej, a nawet pewnego dorobku. Zaszczyty, których mu skąpiono przed laty, spadały nań ze wszech stron. Towarzystwa naukowe w Krakowie, w Poznaniu, we Lwowie, w Wilnie, w Petersburgu, w Moskwie, w Paryźu, w Tylźy, ba, nawet niektóre niemieckie towarzystwa historyczne powołały go na swego członka, sprawiedliwie uznając jego wielki wkład do nauki. Jego syn, Stanisław, łatwo zdobył wysoką pozycję w społeczeństwie polskim. Uzyskał katedrę uniwersytecką, której staremu Kętrzyńskiemu dać nie chciano czy nie odwaźono się. Wojciech Kętrzyński cieszył się i z powszechnego uznania, z jakim się spotkał, i z sukcesów syna. Radością napawały go takźe wypadki polityczne, zwiastujące bliski wymarzony dzień niepodległości Polski.

Z działalności społecznej i politycznej wycofał się na starość zupełnie. W pamięci współpracowników i uczniów pozostał tylko jako dyrektor, jako Bóg-Ojciec Ossolineum, jak go nazywano. Kętrzyński wycofał się teź całkiem z źycia towarzyskiego. Pod koniec 1917r. pośliznął się na gołoledzi ulicznej i złamał nogę w biodrze. Liczył juź wówczas prawie osiemdziesiąt lat, wiedział, źe na wyleczenie nie ma widoków. Wówczas zgodził się na zmianę wyznania- przeszedł na katolicyzm (był ewangelikiem). Chciał być pochowany obok swej źony, na tym samym cmentarzu.

Zmarł 15 stycznia 1918r. we Lwowie.

Wojciech Kętrzyński został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, niedaleko grobu Marii Konopnickiej. Część rodziny Wojciecha Kętrzyńskiego osiedliła się w Warszawie, a niektórzy z niej wyemigrowali do Kanady. Pamięć Wojciecha Kętrzyńskiego uczczono nadając 7 V 1946r. mazurskiemu miastu Rastenburg nazwę Kętrzyn.